Aksan meselesi~

fotografin konuyla alakasi yok. gecen sonbahar millenium park'tan

Gecenlerde her zamanki gibi youtube'dan Turk kizlarin yaptiklari Ingilizce ve cogunlukla Turkce makyaj vidyolarini izledim.
Hemen hemen hepsi ho$uma gitti. Bence cok guzel gayet anla$ilir anlatiyorlar. Goruntu kalitesi falanda hic fena degil. Seviyorum onlari :)
Bir $eyler izledikten sonra yorumlari merak ettim. Aslinda normalde cok nadir aklima gelir yorum birakmak, genellikle begendiysem begene basip kacan, kacak izleyicilerdenim.

Neyse, bazi yorumlar beni biraz $a$irtti. Gerci sonradanda kendi kendime dedim niye $a$iriyorum ki, ben bunlarla yillardir kar$ila$iyorum.
Olay $Oyle: Vidyolardan birinde kiz bir $eyin Turkcesini bilmiyor, bilmiyorum bunun adini diyor (ki o $eyin Turkce bir adi yok. Dahasi o urunden bir Amerikaliyada bahsetseniz hic bir $ey anlamaz, cunku o urun sadece ingiltere'de kullaniliyor. Cok ilgili oldugum bir konu oldugu icin cok iyi biliyorum. Bahsi gecen urunden Ingiltere di$inda hic bir yerde rastlamadim.) Neyse, kiz Ingilizcesini soyluyor. Bazi ele$tiriler gelmi$. Mesela; vidyoyu yapmadan once bakabilirdin anlamina demi$ bazilari (-dogru, bakabilirdi ama baksada bulamazdi, yada tuhaf bir ceviri olacagindan kimse neden bahsettigini anlamayacakti). Ben bu yorumlari normal buldum, cunku yorumu yazanda muhtemelen ne oldugunu bilmiyor, ve sonrasinda aciklayincada anlamadi. Gel gelelim oyle yorumlar vardi ki, makyajdan yada urunden cok kizin aksanini, telefuzunu yerden yere vuran. Ben zaten o noktaya takildim.
Bu yaziyi o vidyolarin ozelinde yada bahsi gecen ki$ileri savunmak, yada birilerilerini kotulemek icin yazmiyorum. Sadece orada okuduklarim bana kendi hayatimdan bazi deneyimleri hatirlatti. Bu konudan  bahsetmeme vesile oldu.

Bu ulkeye geldikten 2-3 sene sonra Turkiye'ye her tatile gittigimde "eee sen artik aksansiz konu$uyorsundur" laflariyla karsila$tim. Yada aksanli konu$tugum farkedilince "aaa sen hala aksanli mi konu$uyorsun?". ben tabi "hala derken?" modunda kala kaldim :S

Insanlarin aksanla ne alip veremedigi var hic anlamiyorum. Ustelik bu buyuk olcude anadilinin hangi dil olduguyla ili$kili bir durum. Ingilizceye daha yakin, ayni dil ailesinden gelen dilleri konu$anlar dogal olarak hem daha kolay ogreniyorlar hemde daha hafif bir aksanla konu$uyorlar. Digerleri de tabiri caizse nal topluyorlar.

Bence Turkler bu konuda ortada bir noktadalar. Ne Ruslar yada Cinliler kadar agir ne de bir Alman, yada Norvecli kadar hafif ( az olan aksana daha iyi ornek bulabilirdim ama $uan aklima gelmedi). Bireysel farkliliklara deginmiyorum bile, cunku o daha da derin bir mevzu. Ne zaman, kimden, kimlerle, en cok nerede geli$tirdigin ve ne kadar uzerinde cali$tigin, vs. sorulari devreye giriyor. Olayi karma$ikla$tiranda bu zaten.

Bir de $u var; hangi aksani yada hangi diyalekti konu$ucaz? 

Zira Ingilizcede o kadar cok diyalekt farkliliklari varki, hadi farkli ulkelerden gectim sadece Amerika'da bile onlarcasi var.

Kaldiki dil taklitle ogrenilen bir $ey. Amerika'da insan neyi taklit edecegini gercekten $a$iriyor. Bu durumu Amerika'lilarla yakin arkada$ oluncaya kadar bilmiyordum. Bazi Amerikalilar bazi bolgelerin konu$malarinin tamamini takip edemediklerini soyluyorlar ve bu bolgelerin sayisi oldukca fazla.
Haliyle boyle bir ortamda bir yabanci olarak insan kendine gore bir yol tutturup gidiyor.

Fakat gozlemledigim kadariyla, sanirim Londra'da konu$ulan Ingiliz aksanini taklit etmek daha kolay cunku daha standart, daha  net kurallar var ve bu durum taklit edilmeyi kolayla$tiriyor.
Ben bunu Ingiliz bir arkada$imla tatile cikinca farkettim. Daha dogrusu o farketti. "Bazi $eyleri ayni benim gibi soyluyorsun, neredeyse yabanci oldugunu bile unuttugum anlar oluyor" dedi bana. Ho$uma gitti tabiki. Ama Robby'e konu$mam hakkindaki du$uncelerini sordugumda, hic rahatsiz olmadigini, anla$ilir buldugunu, yine de aksanimin tum agirligiyla var oldugunu soyledi. Kendisi standart Amerikan Ingilizcesi denilen Midwest aksaniyla konu$uyor. Ornegini gormek isterseniz, CNN'in haber sunucularini dinleyin.

Peki aksanli konu$mak hayatimizi ne kadar etkiler?

Aksanin agirligina ve konu$urken dil bilgisi kurallarina ne kadar uydugunuza ve nerede konu$acaginiza gore degi$ir. Mesela ilkokul yada anaokulu ogretmeni olmak istiyorsaniz, aksan uzerine muhakkak ozel bir cali$ma yapmaniz gerekir. Ama doktor, muhendis, yada bankaci falan olucaksaniz, iyi ve temiz ingilizce konu$maniz yeterli (tamamen ki$isel deneyim ve goru$um).

Her $eye ragmen insanlarin incitmek istediginde ilk odaklandiklari noktalardan biri dil oluyor diyebilirim. Zira buraya geleli 10 yil kadar oldu. Universiteyi burada ve en iyi okullardan birinde okudum, iyi bir yerde cali$iyorum, yabanciyla evliyim, yani daha n'apiyim? hala sen konu$mayi bilmiyorsun, sen ne diyorsun ben anlamiyorum diyebiliyorlar. Tabiki burada amac sadece incitmek a$$agilamak. O beni anlamiyor (!) belki ama ben onu anliyorum. Bir yabanciyi kendinden daha ust duzeyde gormek incitici ve kabul edilmesi zor olsa gerek. Yine de haklarini yemiyim. Boyle $eyleri Amerikalilar cok nadir yapiyor. Bu aslinda daha ziyade yabancilarin bir birlerini a$$agilama yolu diyebiliriz.

Sanirim olaya bu zaten, rekabet cok olunca insanlar one gecmek icin bir birini yiyor. Tabiki karisindakinin sinirlerini yiprattiginda onune gecebiliyorsun, yada bazilari oyle oldugunu du$unuyor. $ahsen benim hic bir zaman ne bunlarla ugra$acak vaktim ne de enerjim oldu. Bu tipler genellikle beni sindiriyorlar. Kabuguma cekilip, kendime donuyorum. Bilmiyorum, belkide daha iyi oluyor. Sindirilmi$lik duygusuyla kendi i$ime bakiyorum.

Anlattiklarim tamamen ki$isel deneyimlere dayali, ki zaten bu konu kesin dogru yada yanli$ vardir diyemiyoruz. Eklemek istediginiz, itiraz ettiginiz, soylemek istedginiz herhangi bir $ey varsa bilmek isterim.